کلید مینیاتوری چیست و چه کاربردی دارد؟

کلید مینیاتوری، یک کلید خودکار است که می توان آن را جزو یکی از انواع کلید های الکترومکانیکی در برق صنعتی حساب نمود. در بازار و صنعت به این نوع کلید ها، فیوز های مینیاتوری نیز می گویند. به احتمال زیاد با مفهوم فیوز آشنا هستید. فیوز ها کاربرد محافظت از سیستم در برابر جریان اضافی را بر عهده دارند. کلید مینیاتوری یا همان فیوز مینیاتوری نیز کابردی مشابه دارد. این کلید ها جزو تجهیزات محافظ محصوب می شوند، و از ورود اضافه بار به سیستم و مدار به بهترین شکل ممکن محافظت می کنند. اما چرا به آن ها کلید خودکار میگویند؟

دلیل آن این است که پس از تشخیص بار اضافی در مدار و محافظت از آن، به صورت خودکار پس از آن فعال و به مدار اضافه می شوند. اما نکته مهم راجع به آن ها که باید بدانید این است که این کاید ها غیر قابل تنظیم هستند. به این معنا که باید با توجه به نیاز و آمپر قطع آن ها را تهیه کرد. کلید های مینیاتوری را به دو دسته می توان تقسیم نمود که عبارتند از کلید های مغناطیسی و کلید های حرارتی. در ادامه نحوه کارکرد این نوع کلید ها را مورد بررسی قرار می دهیم.

نحوه عملکرد کلید های مینیاتوری

قبل از توضیح درباره عملکرد فیوز های مینیاتوری باید گفت که رنج جریان قطع آن ها 2 الی 100 آمپر می باشد. همچنین این نوع کلید ها به صورت تک فاز و سه فاز در دسترس می باشند. اما مهم است بدانید که برای جریان های بالا تر این نوع کلید ها مناسب نیستند. برای جریان های بیشتر مناسب است تا از فیوز های مینیاتوری کمپکت استفاده نمایید. اما همان طور که پیش تر به آن اشاره نمودیم، کلید های مینیاتوری به دو دسته حرارتی و مغناطیسی تقسیم می شوند. عملکرد آن ها را به صورت خلاصه و جدا گانه به صورت زیر می باشند.

1. کلید های مغناطیسی:

در بسیاری از مواقع، اتصال کوتاه منجرب به آسیب رسیدن جدی به مدار می شود. در صورت به وجود آمدن اتصال کوتاه، جریان زیادی از مدار عبور می کند و سبب سوختن قطعات، آتش سوزی و... می شود. در کلید های مینیاتوری مغناطیسی، این جریان زیاد به وسیله سیم پیچ های درون قطعه تشخیص داده می شود. سیم پیچ های درون فیوز مینیاتوری به صورت آهن ربا عمل می کنند و فیوز فعال می شود. دلیل نام گذاری این نوع کلید ها به کلید های مینیاتوری مغناطیسی همین می باشد.

2. کلید های حرارتی:

همانطور که گفتیم، اتصال کوتاه و هر چیزی که منجرب به افزایش جریان در مدار شود، باعث آسیب رسیدن به مدار می شود. جریان زیاد باعث افزایش حرارت خواهد شد. در فیوز های حرارتی، حرارت ایجاد شده درون قطعه باعث فعال شدن فیوز می شود. عملکرد کلید های مینیاتوری حرارتی مانند بی متال ها می باشد. بدین صورت که پس از ورود جریان زیاد به فیوز، فلز درون قطعه داغ می شود و منجرب به خم شدن آن میگردد. خم شدن فلز درون قطعه، باعث قطع شدن جریان می شود. این عمل از آسیب دیدن سیستم و مدار جلوگیری می کند.

هنگام خرید کلید های مینیاتوری باید به چه فاکتور هایی دقت کنیم؟

دقت کردن به خصوصیات هر قطعه الکتریکی و الکترونیکی بسیار مهم است. زیرا در صورت استفاده اشتباه از آن ها آسیب های مختلفی در انتظار ما خواهد بود. این آسیب ها ممکن است آسیب جدی در سیستم و مدار باشد، یا حتی آسیب رسیدن به انسان و به خطر انداختن جان خود. پس لازم است با دقت بالا آن را انتخاب نمود. کلید های مینیاتوری به پنج تیپ گوناگون تقسیم می شوند. تیپ B روشنایی، تیپ C موتوری، تیپ D ترانسفورماتوری، تیپ K قدرت و تیپ Z بسیار حساس. هر یک از این تیپ ها برای کاربردی خاص با توجه به میزان تحمل جریان آن ها است. در ادامه، به صورت خلاصه هر یک از تیپ ها و توضیحات درباره تحمل جریان آن ها را شرح می دهیم.

• تیپ B: در تیپ B که به روشنایی نیز معروف است، در جریان اضافه بار بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کنند. کابرد آن ها در مصارف خانگی است و مناسب وسایل روشنایی است.
• تیپ C: که به تیپ موتوری معروف است، کاربرد صنعتی دارد. این نوع کلید ها در جریان اضافه بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است. به کلید های تیپ C، کلید های کند کار نیز میگویند.
• تیپ D: کلید مینیاتوری تیپ D که به آن کلید ترانسفورماتوری نیز میگویند. از آن برای مصارف صنعتی خاص استفاده می کنند. در این تیپ، جریان اضافه بار بین ۱۰ تا ۲۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تمامی تیپ ها بیشتر است.
• تیپ K: کلید مینیاتوری تیپ K که به آن کلید قدرت نیز می گویند. از این نوع تیپ کلید، برای حفاظت در مدارات قدرت، ترانسفورماتور ها و موتور ها استفاده می شود. در این نوع از کلید های مینیاتوری، حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدها است. این تیپ از کلید ها هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریع قطع می کنند.
• تیپ Z: کلید تیپ Z که به کلید بسیار حساس معروف است. این نوع از کلید های مینیاتوری، هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلیدها، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپ های دیگر بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع می کند.

علاوه بر تیپ های نام برده که کاربرد های گوناگون دارند، باید به بازه تحمل جریان هر یک از کلید ها نیز توجه نمایید.

جمع بندی راجع به کلید های مینیاتوری

کلید های مینیاتوری که به فیوز های مینیاتوری نیز معروف هستند، کار محافظت از مدار ها و سیستم ها را به عهده دارند. به صورت خلاصه باید گفت که کلیدهای مینیاتوری مدل های متفاوتی دارند و هر یک از آنها دارای ویژگی های خاصی هستند. شما می توانید با توجه به نیاز خود و با توجه به مشخصه هر یک از این کلید ها، آن ها را از دکان لاله زار تهیه کنید.