سافت استارتر چیست و چه کاربردی دارد؟

همان طور که از معنی کلمه سافت استارتر (Soft Starter) پیداست، این قطعه که نوعی برق صنعتی است، برای استارت زدن به صورت نرم کاربرد دارد. بدین معنا که با نصب این قطعه روی هر دستگاه، می توانید الکترو موتور ها را به صورت نرم راه اندازی نمایید. در واقع نصب سافت استارتر روی هر درستگاه، یکی از بهترین روش هایی است که با استفاده از آن جریان راه اندازی الکترو موتور ها کنترل می شود.

نکته ای که باید به آن توجه نمایید آن است که سرعت الکترو موتور را با این وسیله نمی توانید تغییر دهید. اما چه تغییراتی به وسیله این دستگاه صورت خواهد گرفت؟ تغییراتی به موجب نصب سافت استارتر صورت می گیرد، تغییر دادن زمان استارت (Start) و استاپ (Stop) و کم کردن ولتاژ زمان راه اندازی است. سافت استارتر کاربرد دیگری نیز دارد. اگر بخواهید گشتاور و قدرت موتور را تغییر دهید می توانید از این قطعه استفاده نمایید. اما باید توجه کنید که باید از اینورتر نیز استافده نمایید.

مزیت های استفاده از سافت استارتر

استفاده از این قطعه مزیت های زیادی دارد که در زیر به چند مورد از آن ها اشاره کرده ایم:

1. حذف کردن جریان هجومی
2. افزایش قابلیت اطمینان سیستم
3. استارت و استاپ کردن دستگاه بدون به وجود آمدن ضربه
4. افزایش طول عمر پمپ و موتور
5. کاهش هزینه های مربوط به تعمیر و نگهداری
6. کاهش اندازه کابل ها درون سیستم
7. شتاب دهی و شتاب گیری نرم

معایب استفاده از سافت استارتر

مهم است کنار مزیت هایی که راجع به این قطعه یعنی سافت استارتر گفتیم، معایب آن را نیز عنوان کنیم. چرا که این قطعه مانند هر قطعه دیگری، دارای ایراداتی است. مهم ترین ایرادات این قطعه عبارتند از:

• عدم امکان تنظیم سرعت
• ثابت بودن سرعت کارکرد موتور
• تولید هارمونیک
• وابستگی بسیار زیاد به بار زمان شتاب گیری و شتاب دهی
• تعداد محدود راه اندازی در ساعت بسته به شرایط راه اندازی و مشخصات حرارتی راه سافت استارتر

نصب کردن سافت استارتر

درباره سافت استارتر می توان گفت که از لحاظ ساختاری تا حدودی شبیه به کنتاکتور سیم بندی است، همچنین داری قدریت و فرمان متفاوتی نیز می باشد. در ساختمان سافت استارتر، سه ورودی و سه خروجی وجود دارد که خروجی ها برای اتصال آن به الکترو موتور می باشد. برای روشن کردن سافت استارتر نیاز است تا آن را به برق دو گانه متصل نمایید. منظور از برق دو گانه یک برق تک فاز و نول است. این دستگاه شبیه به اینورتر یا همان درایو صنعتی نیست. پس نکته ای که به آن باید توجه نمایید این است که نباید تنها از سیم ورودی قدرت این قطعه استفاده نمایید.

پیش از آن که سافت استارتر را نصب نمایید، نیاز است تا قطعه ای به نام تریستور روی دستگاه مورد نظر نصب گردد. برای نصب تریستور روی دستگاه خود باید به یک نکته توجه نمایید، آن هم این است که تریستور را به برق الکترو موتور متصل نکنید. تمامی مدل های این دستگاه مثل هم نیستند. به عنوان مثال مدل هایی از آن در بازار موجود هستند که هنگام نصب شدن، در مسیر قدرت تریستور قرار می گیرند. دلیل تنوع این دستگاه نیز کاربرد های متنوع آن است. پس از نصب صحیح مدار فرمان کاری که نیاز است انجام دهید، تنظیم کردن درست پتانسیومتر هایی است که روی دستگاه نصب شده اند. پتانسیومتر ها در دو نوع دیجیتال و آنالوگ هستند که کار با آن ها مقداری متفاوت است.

در نوع آنالوگ، یک ولوم بر روی آن قرار دارد که میتوانید با چرخاندن آن، پتانسیومتر را تنظیم نمایید. اما در نوع دیجیتال، یک صفحه نمایش ال سی دی روی آن قرار دارد تا تغییرات را روی آن مشاهده نمایید. تغییرات بر روی پتانسیومتر دیجیتالی، با دکمه هایی که روی آن است صورت می گیرد. به صورت کلی راجع به نصب سافت استارتر باید گفت که بهتر است قبل از نصب، حتما دفترچه راهنمای آن را مطالعه نمایید. سافت استارتر را می توانید بر روی وسایلی مانند کمپرسور ها، پمپ ها، آسیاب، نوار نقاله، میکسر، سنگ شکن، سانتریفیوژ و بسیاری از دستگاه های دیگر نصب و راه اندازی نمایید.

چه تفاوتی میان سافت استارتر و اینورتر وجود دارد؟

هر دو این دستگاه ها، یعنی سافت استارتر و اینورتر، کاربرد مشابه راه اندازی موتور را دارند که در مدل های متفاوتی در بازار موجود هستند. شباهت دیگری که این دو دستگاه با یکدیگر دارند، ساختار مکانیکی آن ها است. هر دو این دستگاه ها، از اجزای نیمه هادی تشکیل شده اند. همچنین سافت استارتر و اینورتر هر دو برای استارت و استاپ کردن موتور ها استفاده می شوند. اما تفاوت این دو دستگاه کجاست؟

تفاوت آن ها در ویژگی هایی که دارند می باشد و در دسته بندی های متفاوتی نیز قرار می گیرند. تفاوت اصلی سافت استارتر با اینورتر، استفاده از قدرت نیمه هادی درون خود برای راه اندازی موتور می باشد. همچنین ولتاژ سافت استارتر همان طور که پیش تر گفتیم، از دستگاهی به نام تریستور تامین و تغذیه می شود. سافت استارتر می تواند ولتاژ را به آرامی تغییر دهد. همچنین راجع به قیمت آن نیز باید بگوییم که نسبت به اینورتر ارزان تر هستند.

جمع بندی

سافت استارتر، یک قطعه الکترونیکی است که برای راه‌ اندازی موتورها با بار سنگین استفاده می‌شود. این قطعه که از تجهیزات برقی است، در سیستم ‌های الکتریکی و الکترونیکی و به ویژه در صنعت استفاده می‌شود. سافت استارتر وظیفه‌ راه ‌اندازی موتور را به صورت نرم بر عهده می‌گیرد. وقتی کلید روشن و خاموش خودرو را به حالت روشن تغییر می ‌دهید، سافت استارتر به طور خودکار موتور را در حالتی راه‌ اندازی می‌ کند که جریان بالا و سریعی را به موتور اعمال می‌ کند. این کار باعث سریعتر شدن موتور و آماده شدن آن برای کار می‌شود.

علاوه بر راه‌ اندازی موتور، سافت استارتر دارای ویژگی ‌هایی نظیر افزایش قابلیت اطمینان سیستم، شتاب دهی و شتاب گیری نرم و حذف کردن جریان هجومی می باشد. این قطعه می ‌تواند مشکلاتی همچون تولید هارمونیک و عدم امکان تنظیم سرعت را داشته باشد. سافت استارتر معمولاً در سیستم ‌های تزریقی الکترونیکی سوخت، سیستم‌ های هیدرولیکی، و برخی سیستم‌ های الکترونیکی صنعتی نیز استفاده می ‌شود. با استفاده از سافت استارتر، موتورها به صورت سریع‌ تر و کار آمدتری راه‌ اندازی می ‌شوند و به همین دلیل این قطعه در صنعت و همچنین خودر وسازی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.